Obuuma omuntu bw’asobola okukozesa okwekebera oba alina obulwadde bwa mukenenya butandise okutundibwa mu Bungereza
Buno bwefananyirizaako abakyala bwebakozesa okwekebera oba bali mbuto oba nedda nga tebwetaaga ate kugenda mu byuuma birala
Buno era butunuulira musaayi okwekebejjebwa okulaba oba gulimu obuwuka oba nedda
Abakugu wabula bagamba nti abo abeezuula nti balina mukenenya balina okweyongerayo mu ddwaliro okukakasa bino
Abakoze akuuma…
Abantu abalina omusujja mu kibuga kampala bazze bakendeera okugerageranya nga bwegwaali emyaka etaano emabega
Atwala ebyobulamu mu e Nakawa Dr.Christopher Oundo agamba nti abalwadde beebafuna mu malwaliro gaabwe bakendedde okuva ku bitundu 40 ku kikumi okudda ku 25 ku kikumi
Dr. Oundo kino akitadde ku kawefube kwebongeddemu amaanyi mu kulwanyisa omusujja guno
Wabula yadde guno bweguli Uganda lyelimu…
Omuwendo gwabannayuganda abakwatibwa omusujja gw’ensiri gukenderedde cddala.
Okusinziira ku kunonyereza okwakoleddwa wakati w’omwaka oguwedde ne guno abakwatibwa omusujja gw’ensiri wano mu Uganda bakendedde okuva ku bitundu 42% mu 2009 okudda ku bitundu 9 byokka.
Okunonyereza kuno era kulaze nti yadde nga omusujja gw’ensiri gwegukyasinze okutta bannayuganda , abantu batono kati abagulwala.
Bw’abadde afulumya alipoota eno, omu ku bakugu…
Abasawo abanafu tebajja kuba na bifo Mulago ng’eddwaliro lino limaze okulongoosebwa
Bino byogeddwa omuwandiisi w’enkalakkalira mu minisitule y’ebyobulamu Dr Asuman Lukwago
Dr Lukwago agambye nti eddwaliro lino bagaala kuliteeka ku mutindo gw’ensi yonna kyokka nga kino kijja kutuukikako ng’abasawo tebasooba.
Bino yabyogedde aggalawo omusomo gw’emyezi omukaaga eri abasawo n’abaddukanya eddwaliro lino erye Mulago n’amalwaliro ga gavumenti mu kampala.
Kyokka…
Minisitule y’ebyobulamu esabiddwa okwongera ensimbi mu kulwanyisa endwadde ebisobola okutangirwa.
Omubaka we Buikwe mu bukiikaddyo Dr. Lulume Bayiga ategeezezza nga bwebazudde nti endwadde ng’omusujja gw’ensiri ne Typhoid bwebisobola okutangirwa ssinga wabaawo amakubo amatuufu ag’okuzirwanyisa.
Bayiga era agamba nti kiba kirungi ebitundu nebirambulwa era abantu nebasomesebwa ku ndwadde zino olwo obulamu nebutaasibwa.
Abakulembeze b’amawanga okwetoloola ensi yonna bakusisinkana mu mwezi gw’omwenda omwaka guno okutongoza ebigenderera ebijja okudda mu kifo ky’eby’ekyaasa.
Ebigenderera ebiggya byakutuumibwa Sustainable Development Goals era nga byakuba 17.
Kati abalwanirira ebyobulamu bagaala ensonga z’ebyobulamu naddala ez’ebyokuzaala by’abakyala n’abaana bissibweeko omulaka.
Akulira ekibiina kya White Ribon Alliance Betty Biteyi agamba nti abakyala bangi bafiira mu sanya…
Embeera eri mu waadi etuukirwaamu abayi mu ddwaliro lye Mbale yenyamiza ng’abalwadde bagabana ebitanda ate abalala beebaka wansi
Tukyaddeko mu ddwaliro lino ng’ekitanda kimu kiriko abaana bana bonna nga bali mu ccupa.
Jessica Ochom, omu ku bakola mu ddwaliro lino atutegeezezza nti nabo tebalina kyakukola kubanga tebalina bitanda nga kati bagatta abalwadde naddala abaana yadde bakimanyi nti…
Kampala Capital city authority efunye kkampuni egenda okutunda amazzi g’okunywa amalongoose
Atwala eby’amazzi mu KCCA Joel Mwesigye, agamba nti kkampuni emanyiddwa nga Water Purification Systems Ltd y’ewereddwa omulimu guno
Ng’ayogerera ku mukolo gw’okutongoza amazzi gano, Mwesigye agambye nti kino bakikoze okulwanyisa obulwadde bwa Typhoid obwefunyiridde bannakampala olw’amazzi agasinga okubaamu empita mbi
Yye akulira kkampuni eno Rolf Mueller agamba…
Abaana abali mu 439 beebafa buli mwaka mu distulikiti ye Nebbi.
Bino bifulumiziddwa ekiwayi ekikola ku byobulamu mu disitulikiti nga kikulemberwa Dr Charles Kissa
Dr Kissa agambye nti abaana abasinga bafiira mu sanya nga n’abamu baba tebannatuuka
Kisa agamba nti era abakyala abasinga okuffirwa abaana baba baana abafuna embuto nga bato ate abalala baba bajjamu mbuto
Ono asabye gavumenti…
Abafumbo abawukana n’abagalwa baabwe bali mu bulabe bw’okulwaala omutima
Bino bizuuliddwa abanonyereza okuva mu America.
Okunonyereza okuzudde bino kukoleddwa ku bantu abasoba mu mutwalo omulamba n’ekitundu
Kyokka kyeyolese nti abantu bano bwebaddamu okufumbirwa batereera
Ekibiina kati ekikola ku by’obutima mu bungereza kigamba nti kyetaaga okwongera okukakasa bino n’okulaba engeri gyebayinza okuyambamu abantu.